سخنرانی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در نشست شورای حکام مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا

دکتر وحید احمدی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، در اولین نشست شورای حکام مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا  که صبح امروز در محل پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد به ایراد سخنرانی پرداخت.

به گزارش روابط عمومی وزارت علوم، متن سخنرانی دکتر احمدی به شرح ذیل است:

سلام و خیر مقدم عرض می کنم خدمت همه حاضران و بویژه مهمانان عزیز خارجی جناب پروفسور اولیونین، پروفسور دعبل، جناب آقای دکتر المسکری و جناب آقای دکتر اینام.

کسب دانش و ارتقای آن در میان افراد جامعه موتور اصلی توسعه و ایجاد ثروت در دنیای امروز است. منافع آموزش و پژوهش را نمی¬توان تنها از دریچه هزینه - فایده اقتصادی مشاهـده کـرد. گسترش آموزش عالی و فعالیت¬های علمی پژوهشی برای ساختن دنیایی بهتر و انسانی تر، لازم است. منافع جهانی آموزش عالی و فعالیت¬های علمی پژوهشی شامل توسعه اقتصادی، بالا رفتن اهمیت ارزش های بشری در جـامعه، تقویت مردم سالاری و ثبات سیاسی، روشن بینی اجتماعی و ارتقای کیفیت عمومی زندگی است. بدیهی است که در این مسیر وظیفه اصلی را در هر جامعه ای دانشگاه¬ها و مراکز علمی پژوهشی برعهده دارند بنابراین منافع (مستقیم و غیرمستقیم) آن نصیب همه افراد و گروه های جامعه می شود.

واضح است که آموزش عالی و پژوهش¬های علمی به تنهایی نمی¬تواند در توسعه کشورها موثر واقع شود، اما اهداف و پیامدهایی دارد که می تواند فرآیند توسعه را تسریع کند. در بند اول اساسنامه یونسکو هدف از تشکیل این سازمان کمک به استقرار صلح و امنیت از طریق ترویج همکاری‌ میان ملت‌ها در زمینه‌های آموزش، علوم و فرهنگ به منظور افزایش احترام همگان به عدالت، حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، بدون توجه به تفاوت‌های نژادی، جنسیت، زبان و مذهب، مطابق با منشور ملل متحد عنوان شده است.

توسعه همکاری¬های آموزشی و پژوهشی میان کشورها علاوه بر نزدیک¬تر نمودن ملت¬ها از طریق زبان واحدی به نام زبان علم و اندیشه منافع مشترک را تقویت می¬نماید و صلح را میان ملت¬ها در پی خواهد داشت. با همین رویکرد بوده که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران توسعه همکاری علمی و پژوهشی با کشورهای منطقه را همواره به عنوان یکی از اولویت¬ها مد نظر قرار داده است.

در این میان دریاها و اقیانوس¬ها به عنوان میراث مشترک بشری و شاهراه ارتباطی بین ملت¬ها از اهمیت ویژه-ای برخوردار هستند جایی که هر کشوری از طریق دریا و اقیانوس با صدها کشور دیگر همسایه و هم جوار می¬شوند. حدود 70 درصد سطح کره زمین را اقیانوس¬ها و دریاها پوشانده¬اند. اقیانوس¬ها و دریاها نقش اساسی در وجود حیات در کره زمین ایفا می¬نمایند و بدون وجود آنها، حیات به صورت فعلی بر روی کره زمین امکان¬پذیر نبود. همچنین انسان به¬صورت¬های مختلف از جمله تامین غذا، استفاده از منابع زنده، استخراج مواد معدنی، استفاده از منابع غیرزنده، حمل و نقل و همچنین گردشگری از اقیانوس¬ها و دریاها و سواحل آنها استفاده می¬نماید و نقش بهره¬برداری انسان از دریا و اقیانوس به شدت رو به گسترش است. بدیهی است که بهره¬برداری بهینه و پایدار از دریاها و اقیانوس¬ها بدون انجام پژوهش¬های علمی امکان¬پذیر نیست و در همین رابطه با توجه به مشترک بودن دریاها و اقیانوس¬ها، همکاری¬های علمی-پژوهشی بین کشورها چه در سطح منطقه¬ای و چه در سطح بین¬المللی از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است.  ایجاد دانشگاه¬ها و موسسه¬های پژوهشی دریایی در نوار ساحلی ایران و پشتیبانی از انجام پژوهش¬های بنیادی و کاربردی دریایی همواره به عنوان یکی از اهداف در سیاست¬گذاری¬های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور ما مطرح بوده است. به گونه¬ای که امروز چندین دانشگاه و موسسه پژوهشی فعال در حوزه علوم دریایی و اقیانوسی در کشور در حال فعالیت هستند و گستره فعالیت تحقیقاتی را با همکاری مراکز منطقه ای به اعماق دریاهای پیرامونی توسعه داده اند.

همچنین جمهوری اسلامی ایران همواره به عنوان یکی از سیاست¬های اصولی خود بر همکاری با نهادهای بین‌المللی مانند UNESCO و IOC تاکید ویژه ای داشته است. گسترش همکاری¬های علمی-پژوهشی منطقه¬ای در حوضه¬های دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند موجب شناخت بیشتر از این حوضه¬های آبی  و بهره¬برداری پایدار و حفاظت از محیط زیست دریایی آنها خواهد گردید. همچنین افزایش مراودات اصحاب علم را در سطح کشورهای منطقه در پی خواهد داشت و با گسترش همکاری و دوستی میان نخبگان جوامع منطقه غرب آسیا، این دوستی بر همه آحاد جامعه نیز سرریز خواهد داشت.

بر همین مبنا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران طرح مرکز منطقه¬ای اقیانوس¬شناسی غرب آسیا را در سال 2010 میلادی به یونسکو ارایه کرد. این مرکز با اهداف توسعه پژوهش و آموزش در زمینه اقیانوس¬شناسی در منطقه اقیانوس هند، دریای عمان و خلیج فارس ، توسعه پژوهش در زمینه تغییر اقلیم جهان، پیش¬گیری و کاهش مخاطرات دریایی، انرژی¬های نو، امنیت انرژی، اشتغال زایی، پژوهش در زمینه توسعه اقتصادی در منطقه با بهره برداری از صنایع اقیانوسی، مشارکت کشورهای منطقه در فعالیت¬های بین¬المللی اقیانوس¬شناسی، برگزاری کارگاه¬ها، سمینارها و کنفرانس¬های بین¬المللی و منطقه¬ای، تبادل فناوری و دانش روز اقیانوس¬شناسی بین کشورهای منطقه، ظرفیت سازی در منطقه، آموزش متخصصان و کاربرد امکانات و فناوری‌های به روز اقیانوس¬شناسی در پژوهش و آموزش اقیانوس¬شناسی ایجاد شده است. بدیهی است در همه زمینه‌های ذکر شده امکان تعامل و همکاری میان کشورهای منطقه برای پیش¬گیری و کاهش اثرات بلایای طبیعی، کاهش اثرات تغییر اقلیم و تنوع اقلیم و سازگاری با آن¬ها،     محافظت از سلامت زیست بوم¬های اقیانوسی و هدایت روندها و سیاست گذاری¬ها برای مدیریت پایدار محیط¬ها و منابع ساحلی و اقیانوسی یعنی همان اهداف میان مدت و بلند مدت یونسکو و کمیسیون بین¬دولتی اقیانوس¬شناسی وجود دارد.

در این راستا وزارت علوم تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران حمایت کامل خود را از این مرکز اعلام می‌نماید و امیدوار است با مشارکت همه متخصصان کشورهای منطقه این مرکز بتواند به جایگاه شایسته خود در سطح جهانی دست یابد. در خاتمه برای نشست جاری آرزوی موفقیت می¬نمایم و امیدوارم فعالیت¬های علمی-پژوهشی مرکز منطقه¬ای در اسرع وقت آغاز گردد و شاهد اثرات آن در ابعاد مختلف در سطح منطقه باشیم.